Botanical Name : Oryza sativa L

English : Rice / Paddy

Hindi : Dhan / Chawal


    India ramah hian Hybrid buh 35 lai a awm ve tawh a. 35 zinga 26 chu public sector release a ni a, chutih laiin a dangte chu private sector release a ni thung. Chutiang deuh chuan 35 zinga 22 te hi State Variety Release Committee-te release a ni a, a dang 13 te hi Central Variety Release Committee in a release te an ni.

    India ram mihring pung chak em em leh mipui zaa 70 (%) zet chaw atana buh ringtu awmna ramah hian buh thar tam a ngaiin thar hlawk a tul teh meuh mai a. Chumi tihlawhtling tur chuan hybrid buh chin hi a ni a, chuvangin National Food Security Mission (NFSM) component pawimawh tak pakhat a lo ni ta hial a. India ramah hian hybrid rice research mumal taka tan chu kum 1989 atang khan a ni.

    Theihtawp chhuaha research lama tan lak anih avangin hybrid rice 35 kan lo nei thei ta a, hybrid rice-ah chuan khawvelah China dawt kan lo ni ta hial a. Hybrid rice release hmasak ber kum 1994 atanga kum 15 a ral hnu kum 2008 khan hybrid buh hectare nuai 14 laiah chin a lo ni ta, chu chu ram puma buh chinna hmun za zela 2.6 (%) a ni.

    Hybrid rice thatna leh hlawkna tel turin a chin dan leh enkawl dan dik taka tih hi a pawimawh. A chinna hmun a zirin a enkawl dan pawh hi hmun hrang hrangah a danglam bawk. Hybrid buh chi hi a to deuh em avangin ren taka chin a ngai a, chumi atan chuan a chi kûi dan leh a phun dan tur bik zawm a tul.


A CHIN HUN  :

    Hybrid buh te hi khawlum lutuk leh khawvawt lutuk paltlang lo tura chin hun dik ruahman a ngai a, hei hi a vuih tan leh a par lai atan a tul zual a ni.


Table 3 :

Buh chin hun (Season) A chi kui hun(Nusery Preparation) A phunsawn hun(Transplanting)
Fur (Kharif) June chawlhkar khatnaatanga kar thumna July chawlhkar khatnaatanga kar thumna
Thlasik (Rabi) November chawlhkar hnihna atanga kar li na December chawlhkar hnihna atanga kar li na

Note: A chi kûi leh phun sawn hun hi a hmun leh a hun a zirin a dang hret thei.


THIL MAMAWHTE :


    Hybrid buh chin dawn chuan hectare khatah buh chi kg 15 chauh a ngai a, hetih lai hian buh pangngai chin dawna loneitute buh chi mamawh tam lam chu kg 40-50 lai a ni thung. A thar hlawkna atan ran zun-ek leitha leh hnimhnah tawih leitha (organic) leh chemical fertilizer te mamawh dan ang taka hman a tul.


Table 4 :

Buh hmun hectare 1 a zau atana thil mamawh
1. Buh chi (Hybrid Seed) 15 kgs
2. Green manure or FYM 10-15 tons
3. Chemical Fertilizers
   Nitrogen (N) 120-150 kgs i.e Urea 226-276 kgs
   Phosphorous (P) 40-60 kgs i.e DAP 87-130 kgs
   Potash (K) 40-60 kgs i.e MOP 67-100 kgs
   Znic (Zn) mamawh dan a zirin 50-60 kgs ZnSo4 kum thum dana pek tur

Source : Lalthanzuala
MSc.(Ag) ,Agro, PG Dip.Agmark
Thlai chin dan
Department of Agriculture (Crop Husbandry)
Mizoram
Page No : 30 - 36
First Edition-2011


CHIKUANG SIAM DAN :

    Hybrid buh chi hi a man a to em avang leh kum tin a thar lei zel a ngaih bawk avangin a chi renchem nan leh senso thlawn a awm loh nan a chi kuang siam leh a chi kûi dan fel leh mumal hi a pawimawh em em a ni. Hei vang hian buh chi chu thawl takin sq m khata 20-30 gm kûi a tawk a, hetiang anih chuan buh tiak hrisel, chak leh peng tam thei tak tur ni 20-25 a phun theih tur kan nei thei ang. Buh chi kûina (chi kuang) hi tui inpaih tha thei turin metre 1 a zau, a remchan dan anga seia siam ture FYM kg 250, Nitrogen kg 1, Phosphorous kg 0.4 leh Potash kg 0.5 chi kuang sq m 100 (m2) a zauvah pek tur a ni. Leilet hectare khat a zauva phun tur hybrid buh chi kg 15-20 darkar 12-15 tuia chiah tur. Tuia chiah hma hian buh chi chu Carbendazim (50% WP) a dawi (treat) phawt tur a ni a, buh chi kg 1 atan Carbendazim 4gm a tawk. Buh chi tuia chiahsa chu buara (saiip) ah ni 1 atanga ni 2 up tur a ni. Uluk taka siam buh chi kûina turah chuan buh chi uingho sa chu pan leh rual taka theh tur a ni. Buh chi kg 15-20 kûina tur area mamawh zau zawng hi sq m 750-1000 a ni.

    Buh chi kuang hi englai mahin a ro kan phal tur a ni lova, chutianga vawng turin tui pantea chim tir tur a ni a. Buh chi kûi hnu ni 15 ah sq m 100 a zau zel atan Nitrogen leitha (urea, etc.) kg 0.5-0.8 pek tur a ni.


LEILET ENKAWL DAN :

Buh phun :

    Leilet chu vawi hnih vawi thum let chhuakin kan chil kawi anga, ran zun-ek leh hnimhnah tawih leitha pek turte buh phun hma chawlhkar hnihah kan pe tur a ni. Fertilizer pek tur zat atangin Nitrogen 50%, Phosphorus zawng zawng leh Potash 75% te chu buh phun hma niin kan pe anga, rual takin leilet kan hrut (level) zui bawk tur a ni. Buh tiak ni 25-30 a upate chu bi khata 1 emaw 2 in emaw cm 2-3 a thukah phun tur a ni. A bi inhlat dan tur chu 8 X 4 inches emaw 6 X 6 inch a ni a, sq. metre khat bialah buhbi 45-50 a awm tling phak ngei tur a ni.


Hlo thlawh :

    Hlo tûr Butachlor kg 2.5-3.0 vaivut (balu) kg 50-70 nena pawlhin hectare khata zauvah buh phun hnu ni 5-6 vela theh tur a ni. A tui chi a nih chuan tui nena pawlh a, a kahna hmanga kah tur. Hetianga Butachlor theh hnu hian leiletah tui inch 1 a thukin rual taka tlin tir tur a ni. Hnimhnah bial tiak tawh thah nan 2,4D hman theih a ni bawk. A tul dan a zirin a hnu lamah kutin hlo thlawh zui tur a ni.


Leitha pek :

    Lei kawi laiin Urea kg 113-138, DAP kg 87-130 leh MOP kg 67-100 te hi pek a, leia kawi tel nghal tur a ni a. Urea la bang kg 113 a kg 58 hi buh pen tan tirhah rual taka theh leh tur a ni a, a chuang kg 55 erawh chu buh tul zum emaw a vuih tanah theh leh tur a ni.

    Emaw, leikawi laiin Nitrogen pek tur zatve (60-75 kg), Phosphorus zawng zawng (40-60 kg) leh Potassium 3⁄4 (30-45 kg) leia leh pawlh tur a ni a. A bak Nitrogen la bang 1⁄4 kg 30-37 chu buh phun hnu ni 30-35 ah pek leh tur a ni a. A dang Nitrogen kg 30-37 leh Potash kg 10-15 chu buh phun atanga ni 70-75, buh tul zum huna pek leh tur a ni.


Tui pek :

    Buh phun hlim ni 30 chhung chu tui pante a chim tir tur a ni a, a hnuah a pen vanglai takin tui inches 2 vel a thuka chim tir tur a ni. Buh peng tlai zual dang turin a pen vanglai a pelh hnuah ni 4-5 vel tui sah kang tur a ni. Buh seng hma ni 10 vel a la awmin tui paih kang tur a ni bawk.


Natna leh Rannung Chimawm :

    Buh dang ang bawkin hybrid hi natna leh rannung chimawm in a tichhe ve thin. Natna leh rannung buh tichhetu lar zual laka ven dante chu :


Table 5:

I.  Diseases
I. Blast     : * Tricyclazole 75 WP
* Seed treatment (2 g/kg of seed)
* Spraying (0.6 g/litre)
2. Sheath Blight     : * Validamycin 3L spray (2.5 ml/litre) or
* Propiconazole 25 EC (1 ml/litre)
3. Bacterial Leaf Blight     : * No chemical control
4. False smut     : * Chlorothalonil 75 WP spray (2 g/litre)
* Propiconazole 25 EC spray (1 ml/litre)
* Mancozeb 75 WP spray (3 g/litre)
5. Sheath Rot    : * Carbendazim 50 WP spray (1 g/litre)
*Propiconazole 25 EC spray (1 ml/litre)

II.  Insect Pests
1. Stem borer     : Cartap spray 50 WP (0.3 kg a.i./ha) or
Monocrotophos spray 36 WSC (0.5 kg a.i./ha) or
Chloropyriphos spray 20 EC (0.5 kg a.i./ha)
2. Brown plant hopper     : Imidachloprid spray 200 SL (25 gm a.i./ha) or
Imidachloprid spray 200 SL (25 gm a.i./ha) or
Ethofenprox spray 10 EC (75 gm a.i./ha)
3. Leaf folder     : Cartap granules 4 G (0.6 kg a.i./ha) or
Cartap spray 50 SP (0.3 kg a.i./ha)
4. Gall midge     : Carbofuran or phorate granules 3G (1.0-1.25 kg a.i./ha) or
Chlorophyriphos granules 10G (1.0 kg a.i./ha)

Buhseng Ieh Buh Vuak :

    Buhvui bul lam, a thau hnaiha a fang hnuaihnung ber ho a lo khal tanin (buh vui zaa 50 a par atanga ni 20 hnu) tui sah kang tur. Buh fangte chu nghah char tur a ni. Buh chu a par atanga ni 30-35 nghah char tur a ni. Buh chu a par atanga ni 30-35 hnu a kung/a thau a la hrin laiin buh til pumpelh tura seng tur. Buh seng hian a tui (hnawng)pai chu za a 20-24 (%) a ni tur a ni. A hma thei ang bera vuak zui tur a ni, duh dan takah chuan buh ah hnuah ni khat chauh tla se a tawk. Buh vuak hnuah ni hlimah pho nise, a tui (hnawng) pai za a 12-14 (%) a nih thlenga pho ro nise, hei hi buh fai a pum that duh zawk vang leh kudamah a kawl that theih bik vang a ni (better milling quality and storage). Uluk taka hybrid buh chin hian buh thar hlawk (HYV) zinga thar tha ber ai pawhin hectare khat hmun rau rauah ton 1-1.5 in a thar tam thei zawk.


CHHÉK IN-A BUH VAWN THAT  :

    Buh chu den/her lovin a hum a dah tur a ni a. A tui/hnawng pai chu zaa 12-14 (%) a hniama dah tur a ni. A dahna tur hi thir leh thir lova siam a awm a, buh kan ngah dan a zirin a rem zawk zawk thlan theih a ni a, air tight a nih erawh chu a ngai. A dahna tura buh hum dah anih hmain damdawi Malathion 50 EC (l:100 a dal) square metre 100 kah nana tûr pawlh dalsa litre 3 a kah tur a ni.

    Buara hlui hman a ngaih chuan Malathion hmanga tihthianghlim phawt emaw tui sova thlaka tih ro hmasak phawt tur a ni. Bag te chu awmze nei takin bang si lo, chhuat chunga thingzai thliar emaw buhpawl chhah deuhva chap chungah emaw remkhawm/tiankhawm tur a ni.


Hybrid Rice Mizorama kan lakchhuahte  :

1 DRRH-1
Year of Release 1996
Duration 130 days (medium)
Released by The Project Director
Directorate of Rice Research
Rajendranagar, Hyderbad – 500030
040-24015120, Fax # 404-24015308
e-mail : pdrice@drricar.org
Status of release SVRC, Andhra Pradesh
Perentage IR 58025A/IR 40750-82-2-2-2-3R
Salient features * Semi-tall (105 cm)
Non-lodging, non-shattering, suitable for
* closer planting
* Long panicles, long slender grains with
* Intermediate amylase (25%), ASV (4)
* High milling (73%) & HRR (52%)

Yield advantage

Table 6 :

Hybrid
Yield(t/ha)
% Advantage
DRRH-1
7.30
Varietal Check (Tella Hamsa)
5.50
32.7

2 DRRH-2
Year of Release 2005
Duration 16 days (early)
Released by The Project Director
Directorate of Rice Research
Rajendranagar, Hyderbad – 500030
040-24015120, Fax # 404-24015308
e-mail : pdrice@drricar.org
Status of release CVRC
Perentage IR 68897A/DR 714-1-2R
Salient features * Semi-dwarf (90 cm)
* Non-lodging, fertilizer responsive
* Long slender grains with intermediate
Amylase (25%) and high alkali value (6)
* High milling (73%) & HRR (63%)
Special features
   (if any) * Performs well in rainfed upland, coastal
Saline/alkaline conditions & fits well for
Rice-wheat system in North-Western region
* Found promising in Delhi, Assam,
Chattisgarh, M.P., Orissa, Gujarat and U.P.
based on MLT performance.

Yield advantage  :

Table 7 :

Hybrid
Yield (t/ha)
% Advantage
DRRH-2
5.35
Hybrid Check (PSD-1)
4.28
24.9
Varietal Check (Annada)
4.01
33.7
Local Check
4.35
22.9
3 KRH-2
Year of Release 1996
Duration 125 – 130 days (mid - early)
Released by The Zonal Agricultural Research Station,V. C. Farm, MANDYA – 571405, Karnataka
Phone : 08232-277147 (O)
Fax : 08232-277392/277227
Status of release CVRC
Perentage IR 58025A/KMR-3R
Salient features * Semi tall (110 cm)
* Non-lodging, non-shattering
* Long bold grains with high amylase
(27%), low ASV (2.2)
* High milling (73%) & HRR (57%)
Special features
   (if any) * Stable and widely adapted hybrid across the country
* Performs well in boro and inland saline conditions.
* Found suitable under aerobic conditions also.

Yield advantage :


Table 8 :

Hybrid
Yield(t/ha)
% Advantage
KRH-2
7.4
Varietal Check(Jaya)
6.1
21.3

Download